Przewoźnik zamierzający prowadzić działalność transportową wyspecjalizowaną w przewozie szczególnych grup towarowych musi się liczyć z dużymi wymaganiami prawnymi. W przypadku transportu artykułów żywnościowych przewoźnik zobowiązany jest dołożyć należytych starań, by przewożone produkty dotarły do końcowego odbiorcy w stanie co najmniej niepogorszonym, a co za tym idzie, przewóz taki musi odbywać się w warunkach ściśle kontrolowanych.
Transport żywności - przepisy i wymagania
Artykuły żywnościowe powinny być przewożone w odpowiednich warunkach klimatycznych w środkach przewozu do tego celu przeznaczonych, a proces transportu nie może wpływać negatywnie na ich jakość. Podczas transportu żywność musi być zabezpieczona w taki sposób, aby niemożliwy był wpływ czynników atmosferycznych. Artykuły żywnościowe wymagające transportu w kontrolowanej temperaturze (przewóz chłodniczy artykułów spożywczych) przewożone są zazwyczaj pojazdem izotermicznym. Pojazdy takie muszą być wyposażone w urządzenie pozwalające na przewiezienie artykułów spożywczych w odpowiednich warunkach sanitarnych i przewozowych. Stosowane obecnie agregaty w pojazdach izotermicznych pozwalają na utrzymywanie żądanej temperatury przewozu od -30 do +30°C. Warunkiem utrzymania żądanej temperatury przy przewozie artykułów spożywczych jest doprowadzenie przed załadunkiem do określonej w zleceniu przewozowym temperatury we wnętrzu nadwozia i zachowanie możliwości cyrkulacji powietrza wewnątrz przestrzeni ładunkowej po załadowaniu ładunku.
Środki transportu przewożące artykuły żywnościowe powinny spełniać określone wymagania, takie jak szczelność skrzyni ładunkowej, podłoga z materiału wodoodpornego, antypoślizgowego, odpornego na uszkodzenia mechaniczne, korozję, działanie środków czyszczących i dezynfekcyjnych, a zarówno ściany, jak i podłoga muszą być wykonane z materiałów łatwych do mycia i dezynfekcji, zaś przestrzeń ładunkowa nie może łączyć się z kabiną kierowcy.
Czym jest konwencja ATP? - postanowienia i stosowanie
Jedną z konwencji międzynarodowych dotyczących przewozu żywności jest ATP - jest to umowa o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów. Polska przystąpiła do niej w 1984 roku.
W umowie ATP zawarte są temperatury, w jakich powinny być przewożone wybrane grupy produktów spożywczych, wymagania stawiane środkom transportu przeznaczonym do przewozu żywności i ich klasyfikacja, metody badań i znakowania nadwozi. Umowa wyróżnia artykuły żywnościowe zamrożone i głęboko zamrożone oraz artykuły żywnościowe schłodzone, czyli nieznajdujące się w stanie zamrożonym lub głęboko zamrożonym. Przepisy umowy muszą być stosowane jedynie, gdy artykuły żywnościowe są przeznaczone do spożycia przez ludzi.
W przypadku artykułów żywnościowych w stanie głęboko zamrożonym, zamrożonym i schłodzonym podana w umowie ATP temperatura maksymalna artykułów spożywczych podczas przewozu nie może być przekroczona w żadnym punkcie. Oznacza to, że temperatura artykułów żywnościowych w każdym miejscu ładunku musi być podczas załadunku, przewozu i wyładunku równa podanej temperaturze maksymalnej lub od niej niższa. W przewozach artykułów żywnościowych, oprócz zachowania należytej temperatury, bardzo ważne jest przestrzeganie przepisów sanitarnych.
Pojazd, który w wyniku badań wykazał zgodność z wymaganiami umowy ATP otrzymuje świadectwo ATP, tabliczkę, oznakowanie klasy ATP oraz miesiąca i roku ważności świadectwa ATP. Oryginał świadectwa powinien znajdować się w pojeździe, a kierowca powinien je okazywać na żądanie instytucji wyznaczonych do kontrolowania.
Tabliczka ATP powinna być zamontowana na ścianie czołowej nadwozia, za miejscem pasażera, oznakowanie klasy ATP oraz miesiąca i roku ważności świadectwa ATP powinno być koloru niebieskiego i znajdować się w górnym przednim narożniku obudowy ścian bocznych nadwozia pojazdu.
Przed załadunkiem artykułów spożywczych środek transportu wymaga odpowiedniego przygotowania, a zwłaszcza usunięcia resztek poprzednich ładunków. Należy też dokonać napraw ewentualnych uszkodzeń powierzchni ładunkowej oraz doprowadzić pojazd do stanu należytej czystości przy użyciu właściwych środków myjących i dezynfekujących, przeznaczonych do kontaktu z żywnością, a w razie potrzeby - przeprowadzić dezynfekcję.
Nadwozia chłodnicze w większości przypadków są wykonywane z tworzyw sztucznych, które łatwo chłoną obce zapachy, dlatego też stwierdzenie niewłaściwego zapachu podczas załadunku daje załadowcy prawo odmowy załadunku bez ponoszenia konsekwencji finansowych.
Wszystkie operacje powinny być dokumentowane - automatycznie lub ręcznie. Za prawidłowe wykonanie powyższych czynności odpowiada osoba sprawująca nadzór nad przewozem artykułów, czyli kierowca.
Na kierowcy ciąży obowiązek odnotowywania sprzątania i dezynfekcji w dokumentacji kontroli sanitarnej środka transportu. Dokumentacja ta - w formie książki - powinna znajdować się w pojeździe podczas przewozu.
Według krajowych uregulowań środki spożywcze łatwo psujące się, które dla zachowania właściwej jakości zdrowotnej należy przechowywać w określonej temperaturze, powinny być przewożone wyłącznie środkami transportu odpowiednio przystosowanymi, zapewniającymi zachowanie tej temperatury. Temperaturę właściwą do przechowywania i przewozu danego rodzaju artykułu określa jego producent, a w pojazdach przeznaczonych do przewozu żywności stosowane są rejestratory temperatury, inaczej zwane termografami. Zachowania szczególnych wymagań transportu wymagają takie artykuły, jak mięso, ryby, artykuły suche i sypkie oraz napoje.
Normy prawne pozwalają na przewóz żywności także w otwartych środkach transportu. W taki sposób można przewozić wyłącznie artykuły w opakowaniach hermetycznych lub wodoszczelnych oraz takie, które nie wymagają w czasie przechowywania i transportu szczególnej temperatury, pod warunkiem właściwego ich zabezpieczenia przed zanieczyszczeniami i oddziaływaniem czynników atmosferycznych.
Przewoźnik prowadzący przewóz żywności musi mieć dla pojazdu, którym świadczy usługę:
- aktualną decyzję dopuszczającą środek transportu do przewozu żywności,
- świadectwo dezynfekcji pojazdu,
- książkę kontroli sanitarnej pojazdu.
Kierowca w przewozie żywności musi legitymować się:
- aktualnym orzeczeniem zdolności kierowcy w zakresie przewozu żywności,
- zaświadczeniem potwierdzającym kwalifikacje kierowcy,
- kartą badania kierowcy na nosicielstwo pałeczek Salmonella Shigella,
- książeczką zdrowia kierowcy.
Transport zwierząt - podstawowe przepisy i wymagania
Przewóz żywych zwierząt powinien odbywać się z zachowaniem maksymalnego bezpieczeństwa, bardzo ostrych reżimów sanitarnych i zgodnie z zasadami humanitaryzmu oraz zgodnie z Rozporządzeniem Rady (WE) nr 1/2005 z 22 grudnia 2004 w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i związanych z tym działań określających czas trwania transportu poszczególnych rodzajów zwierząt.
Zabrania się przewozu lub zlecania przewozu żywych zwierząt w sposób, który powoduje okaleczenie lub przyczynia się do ich cierpienia.
Podstawowe wymogi, jakie stawia się środkom transportu przeznaczonym do przewozu żywych zwierząt, to odpowiednia powierzchnia dla poszczególnych gatunków i przedziałów wiekowych zwierząt, umożliwiającą przyjęcie przez zwierzę pozycji stojącej lub leżącej, podłoga zapewniająca przyczepność kończyn oraz umożliwiająca utrzymanie higieny podczas przewozu, urządzenia umożliwiające karmienie i pojenie zwierząt, odpowiedni system wentylacji, szczelność nadwozia, łatwość czyszczenia i dezynfekcji, zamontowany pomost w celu bezpiecznego i łatwego załadunku i rozładunku zwierząt.
Transport żywych zwierząt musi odbywać się wyłącznie środkami transportu specjalnie do tego dostosowanymi, a zwierzęta muszą być zdolne do przewozu. Przewoźnik musi zapewnić zwierzętom podczas przewozu odpowiednią powierzchnię przypadającą na każde zwierzę, umożliwiającą swobodne przyjęcie przez zwierzę pozycji stojącej lub leżącej, a używane podczas przewozu uwięzi nie mogą krępować ruchów zwierzęcia. W trakcie dłuższego transportu należy zapewnić zwierzętom odpowiednio często wodę, karmę oraz odpoczynek.
Przewoźnik może przyjąć żywe zwierzęta do przewozu tylko wtedy, gdy nadawca złożył pisemne oświadczenie, że zwierzęta zostały odpowiednio przygotowane do przewozu, a lekarz weterynarii wydał orzeczenie, że zwierzęta nadają się do transportu. Ponadto nadawca musi dostarczyć świadectwo miejsca pochodzenia zwierząt lub inny dokument identyfikacyjny oraz świadectwo zdrowia zwierząt.
Na czas przewozu musi zostać wyznaczony opiekun zwierząt towarzyszący w przewozie lub w wyznaczonym miejscu i czasie na trasie przewozu. Podczas podróży dłuższej niż 8 godzin musi zostać ustalona trasa przejazdu wraz z postojami. Za nieprzestrzeganie zasad i wymogów wykonywania transportu żywych zwierząt przewoźnik ponosi odpowiedzialność karną.
W przewozie zwierząt konieczne jest posiadanie przez przewoźnika:
- świadectwa zdrowia zwierząt,
- świadectwa miejsca pochodzenia zwierząt,
- świadectwa fitosanitarnego,
- paszportu konia,
- paszportu bydła,
- dokumentu przewozu owiec i kóz,
- dziennika podróży.
W międzynarodowym transporcie żywności i żywych zwierząt wymagane jest świadectwo pochodzenia zwierząt, instrukcja wysyłkowa, świadectwo standaryzacji, zezwolenia weterynaryjne, świadectwo dezynfekcji pojazdu i świadectwo weterynaryjne.
Coraz więcej klientów branży transportowej wymaga posiadania przez przewoźnika wdrożonego systemu HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Point), czyli systemu analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli.
Transport materiałów niebezpiecznych - podstawowe przepisy i wymagania
Kolejną specyficzną grupą towarową występująca w przewozie rzeczy są materiały niebezpieczne. Ich przewóz podobnie jak przewóz żywności jest obwarowany wieloma wymaganiami prawnymi jak np. ADR.
Międzynarodowa konwencja dotycząca drogowego przewozu towarów i ładunków niebezpiecznych (ADR z fr. L' Accord europeen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route) została sporządzona w Genewie 30 września 1957 i nowelizowana jest w cyklu dwuletnim. Została ratyfikowana przez Polskę w 1975 roku i poza naszym krajem obowiązuje obecnie w 34 krajach. Aktualnie obowiązująca wersja Umowy ADR to wersja na lata 2009-2011. Składa się z umowy właściwej oraz z załączników A i B będących jej integralną częścią.
Umowy ADR obejmuje podział wszystkich produkowanych na świecie materiałów niebezpiecznych na 13 klas zagrożeń oraz zawiera szczegółową klasyfikację tych materiałów w poszczególnych klasach:
- 1 - Materiały i przedmioty wybuchowe;
- 2 - Gazy;
- 3 - Materiały ciekłe zapalne;
- 4.1 - Materiały stałe zapalne;
- 4.2 - Materiały samozapalne;
- 4.3 - Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne;
- 5.1 - Materiały utleniające;
- 5.2 - Nadtlenki organiczne;
- 6.1 - Materiały trujące;
- 6.2 - Materiały zakaźne;
- 7 - Materiały promieniotwórcze;
- 8 - Materiały żrące;
- 9 - Różne materiały i przedmioty niebezpieczne.
Dodatkowo w załączniku A do Umowy ADR określone zostały ogólne i szczegółowe warunki opakowania pojedynczych materiałów, wymagania w zakresie oznakowania materiałów oraz warunki badań i znakowania tych materiałów.
Określone są warunki przewozu poszczególnych materiałów niebezpiecznych, warunki techniczne pojazdów samochodowych, warunki techniczne przyczep (naczep), cystern i kontenerów cystern, warunki oznakowania pojazdów i dodatkowego ich wyposażenia, warunki załadunku i wyładunku poszczególnych materiałów, zakazy ładowania ładunku razem w jednym pojeździe oraz wymagania dotyczące osób uczestniczących w przewozie, niezbędna dokumentacja przy tych przewozach.
Umowa właściwa określa stosunki prawne między uczestniczącymi państwami, natomiast załączniki zawierają przepisy regulujące w szerokim zakresie warunki przewozu poszczególnych materiałów niebezpiecznych w międzynarodowym transporcie samochodowym. Od 2003 roku każde przedsiębiorstwo zajmujące się transportem drogowym towarów niebezpiecznych, zobowiązane jest do wyznaczenia u siebie doradcy do spraw bezpieczeństwa (doradca ADR), którego zadaniem jest pomoc w realizacji wymagań nałożonych przez konwencję, sporządzanie obowiązkowych sprawozdań rocznych do wojewody oraz wprowadzanie odpowiednich procedur i instrukcji bezpieczeństwa.
Pomarańczowa odblaskowa tablica informacyjna ADR umieszczona na pojazdach przewożących substancje niebezpieczne zawiera w liczniku numer rozpoznawczy niebezpieczeństwa - dwie lub trzy cyfry, w mianowniku zaś numer rozpoznawczy materiału - cztery cyfry. Taka tablica umieszczana jest przy przewozach materiałów niebezpiecznych w cysternach lub luzem. Tablica bez numerów stosowana jest przy przewozach w tzw. sztukach. Wymiar standardowy tablicy to 40 x 30 cm,
Cyfra podwójna w numerze rozpoznawczym niebezpieczeństwa określa intensywność głównego niebezpieczeństwa. Znak X przed numerem niebezpieczeństwa wskazuje na całkowity zakaz kontaktu danego materiału z wodą - ze względu na silne reakcje danego materiału z wodą.
Transport odpadów niebezpiecznych odbywa się zgodnie z przepisami o transporcie materiałów niebezpiecznych, natomiast transport odpadów, dla których nie ustanowiono odrębnych przepisów, odbywa się w sposób zapewniający bezpieczeństwo dla środowiska oraz racjonalne wykorzystanie środka transportu.
Środki transportu przeznaczone do przewozu odpadów mają różny charakter, od klasycznych, do przewozu odpadów przemysłowych i odpadów niebezpiecznych, po pojazdy z przyczepą, naczepą, kontenerowce, do utylizacji odpadów medycznych i wyposażone w urządzenie hakowe.
Odpady przewożone są w pojemnikach dedykowanych dla konkretnych rodzajów odpadów, takich jak pojemniki do wywozu odpadów komunalnych i komunalno podobnych, pojemniki do wywozu odpadów produkcyjnych i niebezpiecznych, pojemniki do wywozu odpadów szpitalnych, pojemniki do wywozu odpadów poremontowych. Przedsiębiorca, który zajmuje się transportem odpadów, powinien uzyskać stosowane zezwolenie. Nie dotyczy to odpadów komunalnych. Zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zbierania lub transportu odpadów jest wydawane w drodze decyzji, przez właściwy organ na czas oznaczony nie dłuższy niż 10 lat.
Komentarze