Spin-out, zwany także wydzieleniem lub spółką spin-off, to proces, w którym przedsiębiorstwo tworzy nową, niezależną jednostkę biznesową, wydzielając część swojego majątku, zasobów, technologii lub działalności. Ta nowa jednostka, często powstająca z działu badawczo-rozwojowego, innowacyjnych projektów lub niewykorzystanych aktywów, staje się odrębną firmą z własnym zespołem zarządzającym, strategią i strukturą prawną.
Definicja spin-out
Spin-out to termin, który opisuje proces wydzielenia nowej spółki z istniejącego przedsiębiorstwa. Firma-matka decyduje się na utworzenie nowej jednostki, aby skupić się na określonych technologiach, projektach lub rynkach, które nie są bezpośrednio związane z jej podstawową działalnością. Celem tego procesu jest umożliwienie nowej firmie rozwoju w bardziej elastyczny sposób, z koncentracją na innowacyjności, często z udziałem zewnętrznego kapitału.
Wydzielenie spin-out ma na celu wykorzystanie potencjału rynkowego lub technologicznego, który firma-matka może nie być w stanie w pełni wykorzystać w ramach swojej głównej działalności. Wiele spin-outów pochodzi z obszarów takich jak badania i rozwój, nowe technologie, start-upy w sektorze biotechnologii czy fintech.
Różnica między spin-out a spin-off
Choć terminy "spin-out" i "spin-off" bywają używane zamiennie, istnieje subtelna różnica między nimi. Spin-off zazwyczaj odnosi się do sytuacji, w której nowa firma powstaje poprzez odłączenie części istniejącego biznesu i jest całkowicie oddzielona od firmy-matki, często z niezależną strukturą akcjonariatu. Spin-out może natomiast oznaczać, że firma-matka zachowuje pewien poziom kontroli lub udziałów w nowym podmiocie, przynajmniej na początkowym etapie.
Proces spin-out
Proces tworzenia spin-outu wymaga precyzyjnego planowania i przejścia przez kilka etapów.
1. identyfikacja zasobów i projektów
Pierwszym krokiem jest zidentyfikowanie projektów, działów, technologii lub innych zasobów, które mogą być wydzielone. Często są to innowacyjne produkty, technologie czy patenty, które nie są w pełni rozwinięte w ramach istniejącej działalności firmy-matki.
2. tworzenie nowego podmiotu
Kiedy zidentyfikowane zasoby są gotowe do wydzielenia, tworzy się nowy podmiot prawny. Obejmuje to stworzenie niezależnego zarządu, zarejestrowanie nowej spółki oraz przeniesienie odpowiednich aktywów, technologii i zasobów ludzkich.
3. Finansowanie spin-outu
Nowa spółka może być finansowana przez firmę-matkę, zewnętrznych inwestorów lub z pomocą kapitału venture capital. Często to zewnętrzni inwestorzy są kluczowi w umożliwieniu szybkiego rozwoju spin-outu, szczególnie gdy mowa o technologicznych innowacjach wymagających dużych nakładów kapitałowych.
4. Zarządzanie i autonomia
Po utworzeniu nowej jednostki, spin-out działa autonomicznie, choć firma-matka może zachować pewien udział w zarządzaniu, a także własność części akcji. Autonomia nowej firmy pozwala na większą elastyczność w podejmowaniu decyzji, co jest kluczowe dla szybszego rozwoju innowacyjnych przedsięwzięć.
5. Długoterminowy rozwój
Nowa firma może rozwijać się w sposób niezależny, przyciągając dodatkowy kapitał, rozwijając nowe rynki lub współpracując z innymi podmiotami. Czasami spin-out może powrócić do firmy-matki w postaci fuzji lub zostać sprzedany innemu inwestorowi strategicznemu.
Zalety i wady spin-outów
Zalety spin-outów
Proces spin-out niesie za sobą wiele korzyści zarówno dla firmy-matki, jak i dla nowo powstałej jednostki np.:
- pozwala skupić się na rozwoju nowoczesnych technologii i projektów bez konieczności dostosowywania ich do bieżących priorytetów firmy-matki,
- nowa jednostka może szybciej podejmować decyzje, nie będąc ograniczoną strukturą i hierarchią dużej korporacji,
- spin-out często łatwiej przyciąga inwestorów zewnętrznych, zwłaszcza gdy jest skoncentrowany na innowacyjnych technologiach lub produktach o dużym potencjale rynkowym,
- przeniesienie ryzykownych projektów do nowej jednostki pozwala firmie-matce ograniczyć ryzyko związane z inwestowaniem w nowe technologie, które mogą się okazać niepewne.
Wady spin-outów
Chociaż spin-outy oferują wiele korzyści, istnieją również pewne wady, np.:
- przekazanie kluczowych zasobów, takich jak personel czy technologie, może być trudne i wymagać precyzyjnego planowania, aby nie osłabić głównej działalności firmy-matki,
- choć inwestorzy często interesują się spin-outami, proces pozyskiwania kapitału może być trudny, zwłaszcza na wczesnym etapie, gdy nowa firma jeszcze nie ma wypracowanej pozycji na rynku,
- jak każda nowa firma, spin-out jest narażony na ryzyko rynkowe. Brak stabilnego finansowania lub słabe zarządzanie mogą prowadzić do upadku nowego podmiotu.
Spin-out w Polsce
W Polsce procesy spin-out stają się coraz bardziej popularne, szczególnie w sektorach technologicznych, naukowych oraz związanych z innowacjami. Wydzielanie nowych spółek z większych przedsiębiorstw czy instytutów badawczych pozwala na bardziej elastyczny rozwój technologii, projektów badawczych oraz komercjalizację innowacyjnych rozwiązań.
Poniżej 10 przykładów udanych spin-outów z Polski.
1. Creotech Instruments
Creotech Instruments to przykład spin-outu związanego z sektorem kosmicznym i technologicznym. Firma powstała na bazie projektów rozwijanych w Centrum Badań Kosmicznych PAN. Creotech zajmuje się projektowaniem i produkcją urządzeń wykorzystywanych w badaniach kosmicznych oraz technologiach satelitarnych. Firma stała się jednym z najważniejszych graczy w polskiej branży kosmicznej i współpracuje z międzynarodowymi organizacjami, takimi jak Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) czy NASA.
2. PolTREG
PolTREG to spin-out wywodzący się z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, który specjalizuje się w terapiach komórkowych w leczeniu cukrzycy typu 1 oraz innych chorób autoimmunologicznych. Firma komercjalizuje badania nad nowymi terapiami opartymi na limfocytach T-regulatorowych, które mogą zmieniać sposób leczenia niektórych chorób. PolTREG odniósł sukces na arenie międzynarodowej, zyskując zainteresowanie inwestorów z sektora biotechnologii oraz osiągając sukcesy w badaniach klinicznych.
3. XTPL
XTPL to polska firma technologiczna powstała w wyniku wydzielenia działalności z obszaru badań nad nanotechnologią. Firma opracowała unikalną technologię ultraprecyzyjnego drukowania nanomateriałów, która może być stosowana w różnych branżach, m.in. w elektronice, fotowoltaice i medycynie. XTPL to przykład sukcesu polskiego spin-outu, który notowany jest na giełdzie i zdobywa międzynarodowe kontrakty na wdrażanie swoich innowacyjnych technologii.
4. Medicalgorithmics
Medicalgorithmics to spin-out powstały na bazie innowacji w zakresie technologii medycznych. Firma opracowuje zaawansowane algorytmy do analizy sygnałów medycznych, w tym monitorowania pracy serca. Ich flagowym produktem jest system PocketECG, który umożliwia ciągłe monitorowanie pacjentów kardiologicznych na odległość. Firma odniosła duży sukces na rynku międzynarodowym, dostarczając swoje rozwiązania placówkom medycznym w różnych krajach.
5. Saule Technologies
Saule Technologies to firma założona przez Olgę Malinkiewicz jako spin-out z Uniwersytetu Warszawskiego. Saule specjalizuje się w rozwoju perowskitowych ogniw słonecznych, które stanowią przełomową technologię w dziedzinie energii odnawialnej. Dzięki zastosowaniu perowskitów, ogniwa słoneczne mogą być drukowane na elastycznych podłożach, co umożliwia ich wykorzystanie w wielu branżach, od budownictwa po elektronikę użytkową. Saule Technologies zdobyło inwestorów z całego świata i jest uważane za jednego z liderów technologii perowskitowych na świecie.
6. Billon Group
Billon Group to polsko-brytyjski spin-out działający w sektorze fintech, który powstał z badań nad nowymi technologiami związanymi z blockchainem i cyfrowymi płatnościami. Firma oferuje rozwiązania oparte na technologii blockchain, które umożliwiają bezpieczne przechowywanie i przekazywanie danych oraz zarządzanie cyfrowymi walutami. Billon Group współpracuje z bankami oraz innymi instytucjami finansowymi, a ich technologia jest stosowana w wielu sektorach, od finansów po edukację.
7. NanoVelos
NanoVelos to biotechnologiczny spin-out wywodzący się z Politechniki Wrocławskiej. Firma specjalizuje się w opracowywaniu nanocząsteczek wykorzystywanych w terapii nowotworowej. Ich innowacyjne podejście polega na tworzeniu nośników leków przeciwnowotworowych, które mogą precyzyjnie dostarczać substancje lecznicze bezpośrednio do komórek nowotworowych, minimalizując skutki uboczne terapii. Firma zdobyła wsparcie zarówno ze strony funduszy venture capital, jak i instytucji badawczych.
8. SDS Optic
SDS Optic to spin-out, który powstał na bazie badań z dziedziny nanotechnologii i fotoniki prowadzonych na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Firma opracowuje zaawansowane biosensory do wczesnego wykrywania raka piersi oraz innych chorób nowotworowych. Technologia SDS Optic opiera się na wykorzystaniu światłowodowych czujników, które mogą precyzyjnie analizować tkanki i wykrywać obecność komórek nowotworowych na wczesnym etapie choroby.
9. OncoArendi Therapeutics
OncoArendi Therapeutics to spin-out z obszaru badań nad terapiami przeciwnowotworowymi, który powstał z inicjatywy polskich naukowców. Firma specjalizuje się w rozwoju leków do terapii immunoonkologicznych oraz leczenia chorób zapalnych. W ciągu kilku lat od powstania OncoArendi zdobyło międzynarodowych partnerów badawczych oraz inwestorów, co umożliwiło dynamiczny rozwój badań klinicznych nad nowymi terapiami.
10. Scope Fluidics
Scope Fluidics to spin-out z warszawskiego Instytutu Chemii Fizycznej PAN, specjalizujący się w opracowywaniu systemów diagnostyki medycznej. Firma rozwija technologie mikroprzepływowe, które mogą być wykorzystywane w szybkich testach diagnostycznych, w tym do szybkiego wykrywania patogenów i chorób zakaźnych. Scope Fluidics to przykład udanego polskiego spin-outu, który zdobywa międzynarodowe uznanie dzięki zaawansowanym rozwiązaniom w diagnostyce medycznej.
Spin-out to niezwykle ważny proces dla firm, które pragną efektywnie rozwijać innowacyjne technologie, projekty lub rynki, bez ograniczeń wynikających z funkcjonowania w ramach dużych, złożonych organizacji. Poprzez wydzielanie nowych jednostek biznesowych, przedsiębiorstwa mogą skupić się na głównej działalności, jednocześnie umożliwiając rozwój innowacji w bardziej elastyczny i dynamiczny sposób. Choć wiąże się to z pewnym ryzykiem, spin-outy często stają się kluczowym czynnikiem sukcesu, przyczyniając się do wzrostu zarówno nowo powstałej firmy, jak i firmy-matki.
Komentarze