Motywacja stanowi połączenie kilku procesów - myślowego, psychologicznego oraz fizjologicznego. To mechanizm regulujący zachowanie jednostki dokonującej wyboru. Proces manipulacji w pewnym stopniu decyduje o określonym kierunku koncentracji jednostki, jej działaniu. Wdrażanie i kierowanie motywacji nazywa się motywowaniem.
Współcześnie uznaje się ten rodzaj działań za jedną z podstawowych funkcji zarządzania w przedsiębiorstwie, ponieważ budują one bezpośrednie więzi kierowników z podwładnymi. Innymi słowy, motywowanie staje się domeną kierowników, którzy w ten sposób kształtują postawę pracowników, uzyskując wyższą efektywność pracy.
Wyniki, które osiąga indywidualny pracownik można scharakteryzować trzema czynnikami:
- motywacją czyli pragnieniem pracy,
- możliwościami czyli zdolnościami do wykonywania danej pracy,
- środowiskiem pracy czyli narzędziami i wiedzą pozwalającymi wykonywać daną pracę.
Prawidłowe dobranie wymienionych motywów skutkuje pożądaną jakością pracy. Odpowiednio wykształcony i wyposażony pracownik może na wysokim poziomie wykonywać swoje zadania. Rolą procesu motywowania jest utrzymanie jakości pracy oraz zwiększenie jej wydajności.
Wpływ motywacji pracownika na jego zachowanie - przykład motywowania pracownika
Robotnik nisko opłacany doświadcza pewnego braku, więc odczuwa potrzebę większego dochodu. W dalszej perspektywie poszukuje on sposobów na zwiększenie wynagrodzenia np. przez podwyżkę lub zmianę pracy. Następnie analizuje swoją sytuację wybierając najlepsze rozwiązanie. Najpierw wkłada więcej wysiłku w wykonywaną pracą i po określonym czasie dokonuje oceny jej efektów z punktu widzenia zaspokojenia potrzeby większego dochodu. Jeżeli jego wynagrodzenie wzrośnie to prawdopodobnie zaakceptuje nowy styl pracy na dłużej. Jeżeli pracownik w określonym czasie nie zyska oczekiwanej podwyżki będzie szukał innych rozwiązań, włączając w nie zmianę pracy.
Osiąganie zadowalających rezultatów w pracy zależy w dużej mierze od motywacji działania. Teoria kierowania zespołami ludzkimi stworzyła nawet tezę, która głosi, że zawodowa przydatność pracownika mierzona tym, co wnosi on w rozwój firmy jest funkcją jego motywacji oraz kwalifikacji. Im skuteczniejsza jest motywacja, tym lepszą aktywnością i uporczywością w realizowaniu celów wykazuje się pracownik.
Definicja motywacji
Przyjmuje się, że motywacja to proces złożony, a jej wdrażanie oraz kontrola wymaga wiedzy i umiejętności. Tego rodzaju działanie zawsze zależy od konkretnej sytuacji oraz człowieka i pobudek skłaniających go do określonych zachowań. Pobudkami można nazwać poczucie obowiązku, chęć zarobienia pieniędzy czy uniknięcia trudności. Motywowanie musi uwzględniać istnienie w procesie poznawczym czynnej roli człowieka oraz świata rzeczy i symboli, który go otacza.
Modele motywowania pracowników
Poznanie i zrozumienie motywów wpływających na aktywność danej osoby w pracy zawodowej, to poznanie celów do których konkretna osoba dąży. Tylko wtedy zastosowane sposoby pobudzania motywów działania mogą być skuteczne. Motywacja musi pomagać pracownikowi osiągać jego cele. Sprawne zarządzanie powinno umiejętnie łączyć potrzeby indywidualne pracowników z potrzebami firmy. Pracownik identyfikujący swoje interesy z interesami firmy dla której pracuje jest bardziej podatny na rożne techniki motywacyjne, bo ma świadomość wpływu własnej pracy na urzeczywistnianie tych celów.
Kierownik chcący skutecznie podnosić efektywność pracy podlegających mu pracowników powinien poznać motywy, które nimi kierują. Analiza potrzeb swoich podwładnych pozwala mu dobrać odpowiednie bodźce pobudzające. Te bodźce mają zdolność wywołania określonego zachowania lub procesu psychicznego. Tego rodzaju działanie dzieli się na bodźce pozytywne (nagrody) oraz bodźce negatywne (kary).
Motywacja negatywna
Motywacja negatywna opiera się na swego rodzaju lęku lub obawie. W założeniu ma ona pobudzać do pracy stwarzając poczucie zagrożenia. Pracownik ma świadomość utraty części zarobków jeżeli źle wykona zlecone mu zadanie, grozi mu nagana lub przesuniecie na gorzej wynagradzane stanowisko. Skuteczność negatywnego motywowania zazwyczaj odnosi krótkotrwałe skutki i w szerszej perspektywie źle wpływa na całe środowisko pracy, a nawet reputację samej firmy.
Motywacja pozytywna
Motywacja o charakterze pozytywnym, to stwarzanie pracownikowi perspektyw, urzeczywistniania celów w miarę realizowania oczekiwań pracodawcy. Jest to zazwyczaj możliwość osiągania wyższych zarobków, awans, jednorazowa bonifikata czy wyjazd zagraniczny w ramach służbowych obowiązków. Ten rodzaj motywowania powoduje aktywizację pracownika, zwiększanie jego zaangażowania oraz pełniejsze wykorzystanie możliwości, które posiada. To motywacja dążenia do czegoś, co w oczach pracownika jest niezwykle istotne. Skuteczność pozytywnej motywacji zależy od realności składanych pracownikowi obietnic i szans na realizację stawianych mu celów.
Aktywność pracownika powinna być przede wszystkim pobudzana przez pozytywne bodźce. Wykonanie określonej pracy, odniesienie sukcesu musi być nagradzane i dostrzegane. Z drugiej strony, powinny istnieć również zabezpieczenia w przypadku, gdy pozytywna motywacja okaże się niewystarczająca lub będzie prowadziła do lekceważenia wykonywanej pracy. W takich sytuacjach należy stosować bodźce negatywne, które są w stanie zdyscyplinować pracowników. Warto stosować mieszankę motywacji pozytywnej oraz negatywnej z przewagą pochwał nad karami. Lepiej wywoływać w pracowniku przywiązanie do wartości pozytywnych niż generować lęk przed ewentualnym niezadowoleniem pracodawcy.
Kierownik dążący do budowania korzystnej sytuacji motywacyjnej w przedsiębiorstwie powinien utrwalać w podwładnych przeświadczenie, że dobrze wykonana praca jest wartością cenioną oraz nagradzaną, a brak zaangażowania czy umiejętności prowadzi do utraty pozycji w firmie, bonifikat czy szans na awans. Właściwe zarządzanie pracownikami z wykorzystaniem motywowania daje niezwykle pozytywne rezultaty i procentuje w dalszej perspektywie. Profesjonalne, pełne zaangażowania podejście pracowników buduje wizerunek firmy na rynku.
Źródła:
Komentarze